به گزارش روابط عمومی سازمان امور اجتماعی کشور، آلودگی هوا در سال‌های اخیر از یک پدیده مقطعی به بحرانی دائمی در بسیاری از استان‌های کشور تبدیل شده است؛ بحرانی که نه‌تنها سلامت شهروندان را تهدید می‌کند، بلکه پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای نیز به دنبال دارد. با وجود تمرکز معمول بر شهرهایی چون تهران، اصفهان، مشهد و اراک، واقعیت این است که بخش بزرگی از جمعیت کشور—به‌ویژه در مناطق صنعتی و کم‌برخوردار—در معرض سطح بالایی از آلودگی قرار دارند و همین موضوع ضرورت تقویت تاب‌آوری اجتماعی را دوچندان کرده است.

گروه‌های آسیب‌پذیر؛ نخستین قربانیان آلودگی

آلودگی هوا به شکلی نامتوازن بر گروه‌های آسیب‌پذیر تأثیر می‌گذارد. خانواده‌هایی که در نزدیکی مناطق صنعتی و شریان‌های پرتردد زندگی می‌کنند، معمولاً به دلیل محدودیت‌های اقتصادی امکان تغییر محل سکونت ندارند. این وضعیت نه‌تنها هزینه‌های درمان و بیماری‌های تنفسی را افزایش می‌دهد، بلکه مستقیماً بر کیفیت زندگی و امنیت روانی آن‌ها اثر می‌گذارد.
از این منظر، تاب‌آوری اجتماعی تنها یک مفهوم نظری نیست؛ بلکه نیاز فوری در مدیریت عادلانه پیامدهای محیط‌زیستی است. در شرایطی که شاخص کیفیت هوا بارها در وضعیت ناسالم قرار می‌گیرد، تقویت تاب‌آوری اجتماعی به معنای افزایش توان جامعه برای سازگاری، تصمیم‌گیری آگاهانه و محافظت از گروه‌های در معرض خطر است.
رصد مداوم شاخص کیفیت هوا، مدیریت صحیح فعالیت‌های روزانه، استفاده از ماسک‌های استاندارد، محدود کردن فعالیت‌های بیرونی برای کودکان و سالمندان و رعایت توصیه‌های بهداشتی، بخشی از این تاب‌آوری است.

نقش نهادها؛ از اطلاع‌رسانی هدفمند تا حمایت محله‌محور

نقش دستگاه‌های مسئول نیز در تقویت تاب‌آوری اجتماعی تعیین‌کننده است.
آموزش عمومی درباره خطرات آلودگی، ارائه توصیه‌های کاربردی، اطلاع‌رسانی منظم و قابل فهم درباره وضعیت هوا، و طراحی برنامه‌های حمایتی برای محلات کم‌برخوردار، می‌تواند شکاف آگاهی را کاهش دهد و سطح مقاومت اجتماعی را افزایش دهد.
مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد، نهادهای اجتماعی و شبکه‌های محلی نیز در افزایش همبستگی و توان جامعه اهمیت ویژه دارد.

پایان/